Bedrijfsrecherche door recherchebureaus

Vaak voormalige agenten, marechaussees of militairen

In september wil het Ministerie van Justitie – eerder dan aanvankelijk de bedoeling was – gaan kijken of de ongeveer 300 Particuliere Recherchebureaus in Nederland zich houden aan de gedragscode die in juni 2004 is ingesteld. In maart moet duidelijk zijn of Particuliere Pecherchebureaus genoeg letten op belangen als privacy en bescherming van persoonsgegevens, maar ook of er voldoende toezicht gehouden wordt op de Particuliere Recherche zelf. Particuliere Recherche is volgens het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) een sterk groeiende sector. Behalve de 300 vergunninghouders, vermoedt de Vereniging van particuliere beveiligingsorganisaties (VPB) dat er een grote groep rechercheurs zonder vergunning werkzaam is. Vaak zijn dit voormalige agenten, marechaussees of militairen.

Particuliere recherchebureau Dörr Bedrijfsrecherche B.V.

Het CBP presenteerde in mei het eerste rapport over de naleving van de gedragscode door recherchebureaus. Volgens Raymond Dörr brengt deze informatieplicht veel risico’s met zich mee. “Je kunt je voorstellen dat iemand die zo’n bericht krijgt paranoïde wordt.” Een onderzoek naar werknemers door een bedrijfsrechercheur – die gemiddeld tussen de 80 en 160 euro per uur kost – duurt meestal vier tot zes dagen. “Het gaat erom dat wij patronen ontdekken in het frauduleuze gedrag van werknemers”, zegt Dörr. Achtervolgingen worden ingezet om uit te zoeken waar een werknemer die zich ziek heeft gemeld tijdens zijn verlof naartoe rijdt. Blijkt hij bij een andere baas bij te verdienen, dan maakt de rechercheur daar foto’s van. „Wij rijden altijd met twee auto’s naar de woonomgeving van de onderzochte.”

Dörr werkt niet met pruiken of zonnebrillen om zich te vermommen. “Ik heb een kale kop en ben daardoor vrij opvallend. Maar toch weet ik me heel onzichtbaar te maken.” Tijdens achtervolgingen wisselen de auto’s van bedrijfsrechercheurs elkaar af om niet op te vallen. Om de beurt rijden ze achter de onderzochte aan. „Zodra we het gevoel krijgen dat hij ons door heeft, haken we af.”  Volgens de privacygedragscode moeten de bureaus zorgvuldig omgaan met persoonlijke gegevens, en proportioneel handelen. “Als een observatierapport al duidelijk maakt dat iemand fraudeert, maken we geen foto’s”, zegt Dörr.

Particuliere recherchebureaus in Nederland

Particuliere Recherchebureaus zijn onderworpen aan soepeler regels dan de recherche van het openbaar ministerie. “De Hoge Raad heeft een uitspraak gedaan waaruit voortvloeit dat de rapportage van een recherchebureau dat niet onder de juiste omstandigheden tot stand is gekomen vaak toch als bewijs gebruikt mag worden”, zegt arbeidsrechtadvocaat Floris van de Bult van Allen & Overy. Dit advocatenkantoor werkt met name voor werkgevers die regelmatig gebruik maken van bedrijfsrecherchebureaus in ontslagprocedures. „Het gaat erom dat het belang van de rapportage voor de zaak groot genoeg is. In het strafrecht zou zoiets onmogelijk zijn. Het rapport zou aangemerkt kunnen worden als onrechtmatig verkregen bewijs.” Volgens arbeid.srechtsadvocaat Van de Bult nemen bedrijfsrecherchebureaus de gedragscode heel serieus. Dörr beaamt dit. “Overtreden we de regels, dan kan het ministerie van Justitie onze vergunning afnemen.” Justitie kan ook een boete opleggen tot € 12.500.–.