CV Fraude, schering en inslag

“Overdrijven doet iedereen, zegt Raymond Dörr van Dörr Bedrijfsrecherche.”

CV fraude. Jezelf doctorandus noemen, terwijl de propedeuse al te moeilijk was. Hogere of zwaardere functies opgeven dan daadwerkelijk zijn vervuld, zelfs fake-werkgevers opvoeren. Cv-fraude kent uiteenlopende verschijningsvormen en Raymond Dörr, van Dörr Bedrijfsrecherche uit Rotterdam komt het allemaal tegen. Als een bedrijf de gegevens van een kandidaat niet vertrouwt, komt zijn bureau in actie om te achterhalen wie de waarheid vertelt en wie zijn professioneel verleden iets te rooskleurig heeft verwoord.

Vaak vindt hij onjuistheden in het opgegeven salaris. ‘Kandidaten overdrijven met een fiks aantal euro´s om de onderhandelingspositie te verbeteren. Dit is echt schering en inslag.’ Ook over de reden van vertrek bij vorige werkgevers wordt de waarheid soms met voeten getreden. ‘Mensen schrijven dan op dat ze in goede verstandhouding uit elkaar zijn gegaan, terwijl ze in werkelijkheid op staande voet zijn ontslagen.’

Iedereen probeert zijn cv zo mooi mogelijk te maken. Maar wanneer wordt overdrijven echt liegen? In hoeverre mag je je loopbaan iets rooskleuriger voorstellen? De scheidslijn tussen fraude en een beetje opleuken is volgens deskundigen moeilijk te trekken. ‘Als iemand bijvoorbeeld zegt dat hij drie jaar heeft gewerkt bij een bedrijf terwijl het in werkelijkheid een paar maanden minder was, wordt dit doorgaans beschouwd als een klein foutje’, geeft Dörr als voorbeeld. ‘Het kan echter ook bedoeld zijn om een pijnlijk gat in de cv te camoufleren en dan wordt het al een ander verhaal.’

CV fraude en jurisprudentie

Hoewel je zou verwachten dat een werkgever iemand met een bij elkaar gefantaseerd cv meteen de laan uitstuurt, komt gek genoeg ook het tegenovergestelde voor. Dörr: ‘Bij een financiële instelling beweerde een kandidaat dat hij cum laude was afgestudeerd aan de Sorbonne. Alles leek prachtig, totdat bleek dat hij daar nooit was geweest. Hij is toen toch aangenomen, omdat hij zo goed kon liegen. Dit is natuurlijk wel een uitzondering. In 99 procent van de gevallen stelt de werkgever dit niet op prijs.´ Wat hem het meeste opvalt? Dörr hoeft hij er niet lang over na te denken. ‘Laat ik het zo zeggen: er lijken wel erg veel mensen aan een universiteit afgestudeerd te zijn.´

Een jaartal veranderen, de functie opkloppen, het lijkt onschuldig. Maar de gevolgen van een al te creatief samengesteld cv kunnen groot zijn, blijkt uit jurisprudentie. ‘Als zaken niet kloppen en ze zijn traceerbaar, dan kan dit uiteindelijk leiden tot ontslag op staande voet’, zegt André Brantjes, partner bij Schoute & Dik Advocaten in Amsterdam en gespecialiseerd in arbeidsrecht. ‘Ieder geval moet echter wel afzonderlijk bekeken worden. De belangen van de werkgevers verschillen nog wel eens. Iemand kan bijvoorbeeld al langer ergens werken waardoor het verder terug in de tijd is en het probleem minder groot wordt.’

Volgens Brantjes is het in sommige gevallen moeilijk om meteen over fraude te spreken. ‘Er is een spanningsveld tussen de mededelingsplicht van de werknemer en de informatieplicht van de werkgever. Zo heb ik laatst iemand gehad die een probleem had met zijn been. Hij is toen aangenomen bij een bedrijf waar hij zijn benen nodig had. Hij had dat van tevoren moeten aangeven. Toch is dit niet iets wat je in je cv zet. Dit valt er net buiten.’

Groot, grijs gebied

Ernestine Simonis van het werving- & selectiebureau Young Executive Recruitment (YER) heeft in haar loopbaan de nodige cv’s voorbij zien komen. Meestal valt haar al snel op wanneer een cv niet helemaal kosjer is. ‘We bewaren altijd alle cv’s van onze kandidaten. Als er later opeens gegevens opduiken die niet overeenkomen met vorige cv’s, dan gaat er natuurlijk een belletje rinkelen. Zo kwam hier eens een kandidaat die twee compleet verschillende cv’s had met daarop allemaal andere werkgevers. Toen we haar hiermee confronteerden, gaf ze het ook openlijk toe. Ze wilde haar ervaringen relevanter maken voor de functie. Ze zag er het probleem ook niet van in.’

Volgens Simonis bestaat er een groot grijs gebied. ‘Zo zijn er mensen die wel vermelden dat ze een opleiding hebben genoten maar niet vermelden dat ze het diploma nooit gehaald hebben. Werkgevers moeten hier dan ook na vragen, ze hebben informatieplicht. Doe je dat niet, dan kom je er ook nooit achter dat de kandidaat nooit afgestudeerd is.’

Zeg je daarentegen dat je een diploma hebt gehaald terwijl dat niet zo is, dan wordt het verhaal uiteraard anders. Simonis: ‘Dat is gewoon fraude. Ik heb wel eens gehoord van mensen die erg ver zijn gekomen op deze manier, het bekende Charles Swietert-effect.'(Deze oud-staatssecretaris van Defensie (VVD) werd in 1982 na vier dagen uit het kabinet gezet nadat bekend werd dat hij zich ten onrechte luitenant en doctorandus had genoemd en is hiermee meteen de bekendste cv-fraudeur uit ons land, SW)

Hoewel het dus mogelijk is het ver te schoppen met een fantasie-cv, kan Simonis het niemand aanbevelen. ‘Uiteindelijk gaat het erom dat je in totaliteit geschikt bent voor een functie. Fraudeer je op je cv, dan zegt dit iets over je totale attitude. Daar zou ik als werkgever toch niet blij mee zijn.’ Maar hoe kun je dan de fantasten onderscheiden van de eerlijke sollicitanten als je geen vergelijkend materiaal hebt? ‘Dit is vaak erg moeilijk. Het zijn vaak de kleine dingetjes. Zo was er bijvoorbeeld het Unilever Magnum – cv. Op elk cv stond vermeld dat ze verantwoordelijk waren voor het succes van Magnum. Dat kan dus niet. De kandidaten vergeten volgens mij wel eens dat we van honderden kandidaten het cv ontvangen. Claim je iets, dan moet je het wel goed kunnen onderbouwen. Dus niet waarom zijn wij, maar waarom ben jij verantwoordelijk voor het succes?’

Zonder een bezoekje te krijgen van Raymond Dörr en de zijnen.

Hoe kun je de inhoud van je cv opleuken zonder het gevaar te lopen om op een zekere dag een bezoekje te krijgen van Raymond Dörr en de zijnen? ‘Opleuken mag, maar dan wel met de dingen die je daadwerkelijk hebt gedaan’, zegt Simonis. ‘Je moet je cv genuanceerd opleuken. Schrijf allereerst alles op waar je trots op bent. Veel mensen hebben daar moeite mee. Ze zien zichzelf niet als high potential, maar als een gewone werknemer. Vaak komt tijdens een gesprek pas naar voren dat een kandidaat nog veel meer in zijn mars heeft. Zo sprak ik iemand die kostenreductie had gedaan. Hij had dit niet op zijn cv gezet. Dat is gewoon jammer. Werkgevers hechten namelijk veel waarde aan mensen met zo’n specifieke ervaring.’

Ook het tegenovergestelde is mogelijk. ‘Je kunt je cv ook verbeteren door juist dingen weg te laten. Mensen doen dit vaak zonder dat ze het doorhebben. Als je solliciteert voor een dynamische functie is het bijvoorbeeld niet handig om op te schrijven dat je hobby golf is. Je moet voor een dergelijke functie ook dynamische hobby’s hebben. Anders kun je ze beter weglaten.’

Aan de andere kant kan het vermelden van een hobby soms juist erg praktisch zijn. ‘Voor techneuten is het soms handig om een hobby te vermelden in het cv. Ze praten over het algemeen moeilijk over hun werk. Als je iets zinnigs te melden hebt over je hobby, kan dit soms het ijs breken. Je moet dan wel een goed verhaal hebben. Over alles in je cv kunnen namelijk vragen komen. Het is belangrijk om dat te onthouden.’

De belangrijkste tip die Simonis kan geven: zorg vooral dat de cv helder is. ‘Je moet ervoor zorgen dat je moeder het ook begrijpt. Een business developement manager moet bijvoorbeeld in zijn cv duidelijk uitleggen wat hij precies ontwikkeld heeft. Het gaat namelijk om hele complexe systemen die jij en ik niet snappen. Een werkgever moet natuurlijk wel weten wat hij aan zo’n persoon heeft.’